Ve insan bugününe koşuyor.

Primatların alt grubu olan insansı maymunlar ya da Hominidler’in dört türü vardır; bunlar Orangutan, Goril, Şempanze ve İnsan’dır. İnsanın kendini bu gruptan soyutlayarak bugün nasıl dünyanın hakimi konumuna gelebilmiş olduğuna dair muhtelif spekülasyonlar vardır. Ancak, türler arasındaki genel görüntüye bakıldığında, insanın bir şekilde postunu yitirmiş olmasının, onun beyninin gelişmesinin ve evrimleşmesinin başlıca nedeni olduğu kanısına varmak akla oldukça yakın görünüyor.

İnsan ile maymun arasındaki yol ayrımının başlangıcında ilk insanımsılar olarak 5 milyon yıl önce ortaya çıkmış olan Ardipitekler'i, ardından da 4.2 milyon yıl önce ortaya çıkan Australopitekler'i görürüz. Bu türler 1,1-1,6 metre boyda, 30-50 kg ağırlıkta olup genel olarak meyve ve yapraklarla beslenirlerdi; her hangi bir alet kullandıklarına dair elimizde henüz somut bir kanıt yok. Beyin hacimleri 500 cm3 civarında olup, şempanzeninkinden sadece 100 cm3 daha büyüktür. Australopitekter’in diğer Homo türleri ile yan yana günümüzden bir milyon yıl öncesine dek varlıklarını sürdürdükleri, bu tarihlerde türün yok olduğu görülür.

Kimilerine göre ilk insanımsılardan Homo habilis’in günümüzden 2,1-1.5 milyon yıl önce, sadece doğu Afrika’da yaşamış ve 650 cm3 civarında bir beyin hacmine sahip olduğunu biliyoruz. Bazı araştırmacılar bu türü Australopitek gurubunun devamı olarak görmektedirler. İlk kez 1,8 milyon yıl kadar önce görülen Homo erectus ise ortalama 935 cm3 civarında bir beyin hacmine sahip. Bu türler 500 milyon yıllık bir süreçte ot ve meyvaların yanında bazı böcek ya da yakalayabildikleri küçük hayvanlarla da beslenerek yaşamışlardır. Ancak Homo erectus’un zamanla giderek geliştiğini, ateşi ve taş aletleri kullandığını, mağarada yaşadığını, avlandığını ve etçil beslenmeye başladığını biliyoruz. Bu gelişim sayesinde midir tam bilinmez, Homo erektus Afrika’dan çıkarak yeryüzüne yayılmıştır. Java’da ve Çin’de, Avrupa’da ve Cezayir’de Homo erectus fosilleri bulunmuştur.

Neandertal insanı kimilerine göre günümüzden 300 bin, kimilerine göre de 500 bin yıl önce ortaya çıkmıştır. Günümüzün modern insanı sayılan Homo sapiens’in ise ilk defa 160 bin yıl önce, gene orta Afrika’da ortaya çıktığını ve oradan tüm dünyaya yayıldığını biliyoruz. Arkeolojik bulgular Homo sapiens ile Neandertaller’in orta doğuda 60 bin, Avrupa’da ise 10 bin yıl kadar yan yana yaşamış olduklarını, ancak nadir bulgular dışında birbirleri ile hiç karışmadıklarını gösteriyor. Homo sapiens, Anadolu üzerinden Avrupa’ya ulaşmış ve 5000 yıl içinde tüm Avrupa kıtasına yayılmıştır; 40 bin yıl önce onların Atlantik kıyılarına ulaşmış ve oraya yerleşmiş olduklarını biliyoruz. Bazı araştırmacılar Neandertaller’in günümüzden 30 bin yıl önce, daha zeki ve daha gelişmiş bir kültüre sahip Homo sapiens tarafından yok edildiklerini söylerler.